Rynek rzepaku w Polsce i na świecie w 2019. Ceny oraz prognozy

Globalna gospodarka to system naczyń połączonych. Wydarzenia w jednym regionie świata mają przełożenie na odległe państwa w innym zakątku globu. Do tego dochodzą uwarunkowania polityczne, które często są nieprzewidywalne podobnie jak pogoda. Od tej ostatnie zależy czy plony będą obfite czy wręcz przeciwnie. Portale rolnicze obficie rozpisują się na temat prognoz cen oraz samej sytuacji na rynku zbóż w tym oleistych. Prześledźmy jak wygląda sytuacja w Polsce oraz za granicą w kontekście upraw rzepaku.

Przełom roku 2018/2019

W celu uzyskania ogólnego poglądu na produkcję rzepaku należy krótko przeanalizować mijający sezon. To on dał podwaliny pod uprawy w okresie 2019/2020 , dlatego warto poświęcić na to chwilę uwagi. Z dostępnych informacji dla rolników wynika, że na paryskiej giełdzie Matif notowania cen rzepaku osiągnęły najwyższy poziom 8 sierpnia – 383 euro/t. Następnie w ciągu sześciu tygodni ceny pikowały do 365 euro/t, aby w dniu 5 października ubiegłego roku osiągnąć granicę 382 euro/t. Od tamtej pory do końca grudnia przeważały tendencje spadkowe. W styczniu 2019 roku ceny zaczęły się umacniać, by 25.01 wynieść 375,5 euro/t (kontakty majowe). Końcówka stycznia to kolejne delikatne spadki nie przekraczające poziomu 2,5 euro/t.

Wiele newsów rolniczych z początku roku powoływało się na notowania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ich zdaniem w Polsce ceny skupu rzepaku w III kwartale 2018 r. umiarkowanie rosły, co przyniosło stabilizację w okresie października i listopada na poziomie 1640 zł/t. Na przełomie roku zarówno w kraju jak i w pozostałych państwach europejskich odnotowano niewielkie wzrosty cen.

Sezon 2019/2020

Ważnych informacji dla rolników dostarczyli eksperci z firmy Tellage. Znani są z wydawania raportu „Strategie grains”. Odnotowali oni znaczące zmniejszenie areału zasiewów rzepaku ozimego w Niemczech oraz we Francji. Całkowity areał zbioru rzepaku w UE-28 w 2019 r. szacuje się na poziomie 6,1 mln ha i jest to wartość o 12% mniejsza niż w poprzednim sezonie. W newsach rolniczych można znaleźć odniesienia także do raportu Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC). W swoim raporcie z 24.01.2019 r. prognozują, że ogólna powierzchnia upraw rzepaku wyniesie 5,7 mln ha, czyli będzie mniejsza o 15% w porównaniu do 2018 r. Z kolei GUS szacuje, że areał zasiewów rzepaku ozimego pokryje powierzchnię 771 tys. ha i będzie mniejszy w porównaniu do 2018 r. o 42 tys. ha (813 tys. ha). Z kolei na Ukrainie przewidywany jest wzrost nawet o 30% areału upraw do 1,3 mln ha.

Luty 2019

Istotnym elementem wpływającym na ceny rzepaku jest sytuacja na rynku soi. W lutym głowy państw USA i Chin porozumiały się co do zakupu tego surowca. Chiny zobowiązały się nabyć 5 mln t amerykańskiej soi. Ilość ta może mieć bezpośrednie przełożenie na ogólnoświatowy wzrost cen. USA eksportują łącznie 40-60 mln t soi – w zależności od sezonu, z czego około 60% trafia do Państwa Środka. Wsparciem dla cen soi były także korekty dotyczące prognoz jej zbiorów w Brazylii. Wynikało to z przedłużających się susz w głównych regionach produkujących tę roślinę.

Powyższe wydarzenia miały prawdopodobnie wpływ na wzrosty cen rzepaku w kolejnych tygodniach. Jednak w tym okresie pojawiała się duża niepewność co do tak fundamentalnych kwestii jak notowania ropy naftowej, zmiany kursów walutowych, relacji pomiędzy USA i Chinami czy te dotyczące zbiorów rzepaku i soi w sezonie 2019/2020.

Notowania kontraktów terminowych na rzepak w maju to 372,3 euro/t, a w lipcu/sierpniu  367,5 euro/t. W okresie 21-27.01 średnia cena rzepaku w Polsce wyniosła 1664 zł /t

Czerwiec 2019

30 maja 2019 roku Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) opublikowała istotne informacje dla rolników. W swoim raporcie oszacowali, że globalna produkcja obniży się o ok. 1% w porównaniu do sezonu 2018/2019 i wyniesie 69,7 mln t.

Najważniejszy producent – Unia Europejska prognozowała zbiory na poziomie 17,9 mln ton tj. o 9% mniej niż w roku 2018 i około 19% mniej w porównaniu do 2017 r. Wartym podkreślenia jest, że jest to najniższy wolumen od 13 lat. Jeszcze w kwietniu IGC szacowało zbiory na poziomie 19,7 mln ton, ale złe warunki atmosferyczny zmusiły badaczy do rewizji założeń. Największych korekt w uprawach dokonano we Francji, Niemczech oraz Rumunii. W Polsce również zmniejszono powierzchnię upraw rzepaku i rzepiku o 5% do poziomu 780 tys. ha (wg. GUS), a wg IGC zbiory mogą sięgnąć 2,6 mln t w porównaniu do 2,2 mln ton zebranych w 2018 r.

W wymienionych regionach oraz w Kanadzie czyli kluczowych producentach rzepaku na świecie, zmniejszono powierzchnię upraw. Obszary te odpowiadają za 60% światowej produkcji rzepaku i ma to relatywnie duże odzwierciedlenie na poziom globalnych cen.

Regionem, w którym tendencja jest odwrotna i zwiększył areał zasiewów jest Ukraina, gdzie planowana produkcja może wynieść nawet 3,5 mln ton – w 2018 r. odnotowano zbiory w wysokości 2,7 mln ton.

Na ceny rzepaku istotny wpływ mają spore zapasy głównie w Kanadzie. Powstały one przede wszystkim w wyniku blokady nałożonej na dwie firmy, które dotychczas eksportowały rzepak do Chin. W związku z tym zapasy magazynowe w Kanadzie wzrosły aż o 50%.

Niepewna sytuacja na rynku oraz wciąż napięte relacje na linii USA-Chiny przekładają się na mniejszy import soi, co nie pozwala na odbicie jej cen. Jednocześnie pomimo niższych zbiorów rzepaku w Unii perspektywa dużych wzrostów jest ograniczona.

Kontrakty terminowe na rzepak (Matif) na grudzień 2019 to 372,5 euro/t. Ceny rzepaku w okresie 20-26.05 w Polsce to 1605 zł /t.

Lipiec 2019

19 lipca ceny rzepaku na MATIFie wzrosły i była to kontynuacja trendu, który trwał przez cały tydzień. Informacje dla rolników trafiają bezpośrednio od producentów z innych regionów Polski i świata. Z takich danych czerpie Oil World, według prognoz którego spadek zbiorów rzepaku w UE-28 będzie się wiązał z koniecznością zwiększenia importu tej rośliny. Szacuje się, że import do UE wyniesie rekordowe 5,6 mln ton w sezonie 2019/2020. Cena rzepaku w kontraktach terminowych na giełdzie paryskiej utrzymuje się na najwyższym poziomie od kwietnia 2019r.

Cena rzepaku 19.07 – 374 euro/t. W Polsce ceny rzepaku w lipcu wahają się w przedziale 1535-1545zł/t.

Jak wygląda przyszłość?
Ceny rzepaku mogą ulegać korektom, a wszystko zależne jest od informacji pochodzących od głównych światowych producentów. Warto czytać porady rolnicze umieszczane na forach lub w prasie branżowej, aby optymalizować areał pod uprawy. Doświadczeni farmerzy potrafią przewidzieć popyt na dany surowiec. Z ich wiedzy czerpią także światowe agencje i instytuty badawcze, a wiedza ta rozpowszechniana jest na cały świat.